BÀI 35 (TIẾP ): CÁC NƯỚC ĐẾ QUỐC

Lượt xem ( 2024): 3

Bài 35 ( TIẾP THEO )

Dẫn dắt vào bài mới:

Tiết học trước chúng ta đã tìm hiểu Anh, Pháp chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa đó là hai nước tư bản già. Còn hai nước tư bản trẻ là Đức và Mỹ quá trình chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa diễn ra như thế nào? Bài học hôm nay sẽ lý giải vấn đề nêu trên.

B. ĐỨC VÀ MỸ CUỐI THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX

1. Nước Đức

Sau khi thống nhất đất nước tháng 1-1871, nền kinh tế Đức phát triển với tốc độ mau lẹ. Từ 1870 – 1900 sản xuất than tăng 4 lần, gang tăng 6 lần, độ dài đường sắt tăng gấp đôi, đức đã vượt qua Pháp và đuổi kịp Anh. Trong những ngành công nghiệp mới như kỹ nghệ điện, hoá chất … Đực đạt thành tựu đáng kể. Năm 1883, công nghiệp hoá chất của Đức đã sản xuất 2/3 lượng thuốc nhuộm trên thế giới.

– Nguyên nhân: thị trường dân tộc thống nhất, giàu tài nguyên, nhờ tiền bồi thường chiến tranh với Pháp, tiếp thu những thành tựu khoa học kỹ thuật hiện đại của những nước đi trước, có nguồn nhân lực dồi dào.

– Tác động xã hội : Thay đổi cơ cấu dân cư giữa thành thị và nông thôn. Nhiều thành phố mới, nhiều trung tâm thương nghiệp bến cảng xuiất hiện.

– Quá trình tập trung sản xuất và hình thành các công ty độc quyền diễn ra mạnh mẽ và sớm hơn các nước khác ở châu Âu. Với hình thức độc quyền là Cácten và Xanhđica.

– Quá trình tập trung Ngân hàng cũng diễn ra cao độ. Tư bản công nghiệp kết hợp với tư bản ngân hàng thành tư bản tài chính.

– Nông nghiệp Đức có tiến bộ song chậm chạp.

* Tình hình chính trị:

– Đức là một Liên bang theo chế độ quân chủ lập hiến, Hoàng đế là người đứng đầu có quyền lực tối cao.

+ Hiến pháp: 1871 quy định Đức là một Liên bang gồm 22 bang và 3 thành phố tự do, theo chế độ quân chủ lập hiến. Hoàng đế là người đứng đầu có quyền lực tối cao như tổng chỉ huy quân đội, bổ nhiệm và cách chức thủ tướng, triệu tập và giải tán Quốc hội.

+ Quyền lập pháp trong tay hai viện: Thượng viện và Hạ viện nhưng quyền lực bị thu hẹp, các ang vẫn giữ hình thức vương quốc tức có cả Vua, Chính phủ và Quốc Hội.

+ Phổ là bang lớn nhất trong Liên Bang Đức, vai trò của Phổ trong liên bang rất lớn: Hoàng đế Đức là vua Phổ, thủ tướng Đức là Thủ tướng Phổ.

+ Nhà nước Liên bang được xây dựng trên cơ sở liên minh giữa giai cấp tư sản và quý tộc hoá tư sản, đây là lực lượng đã lãnh đạo cuộc thống nhất đất nước bằng con đường vũ lực có vị thế chính trị, kinh tế và giữ vai trò quan trọng khi Đức chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa.

– Chế độ chính trị ở Đức không phải là đại nghị tư sản mà thực chất là chế độ bán chuyên chế phục vụ giai cấp tư sản và quý tộc hoá tư sản, đi ngược lại quyền lợi của nhân dân.

– Chính sách đối ngoại:

+ Công khai đòi chia lại thị trường và thuộc địa thế giới.

+ Ráo riết chạy đua vũ trang chuẩn bị gây chiến, dẫn đến mâu thuẫn giữa Đức với Anh và Pháp càng sâu sắc.

– Đặc điểm của chủ nghĩa đế quốc Đức: là chủ nghĩa quân phiệt hiếu chiến.

2. Nước Mỹ

a. Tình hình kinh tế

– Cuối thế kỷ XIX nền kinh tế phát triển nhanh chóng vươn lên hàng thứ nhất thế giới, sản lượng công nghiệp bằng ½ tổng sản lượng công nghiệp các nước Tây Âu và gấp 2 lần Anh.

– Nguyên nhân:

+ Mỹ giàu nguyên liệu, nhiên liệu giàu có, có nguồn nhân lực dồi dào.

+ Phát triển sau nên áp dụng được những thành tựu khoa học và kinh nghiệm của các nước đi trước.

+ Có thị trường rộng lớn.

Nông nghiệp: Nông nghiệp Mỹ đạt thành tựu đáng kể, Mỹ trở thành vựa lúa lớn và nơi cung cấp thực phẩm cho châu Âu.

– Quá trình tập trung sản xuất và ra đời các công ty độc quyền diễn ra nhanh chóng, hình thức chủ yếu là Tờrớt với những ông vua dầu lửa, vua ô tô, vua thép chi phối mọi hoạt động kinh tế, chính trị nước Mỹ.