Cách mạng tháng Mười Nga 1917-Nước Nga xây dựng chế độ XHCN ( ôn tập Sử 10 )

Cách mạng tháng Mười Nga 1917-Nước Nga xây dựng chế độ XHCN

4. Cách mạng tháng Mười Nga 1917-Nước Nga xây dựng chế độ XHCN

4.1. Cuộc cách mạng tháng 10 Nga

a. Hoàn cảnh-nguyên nhân diễn ra CMT10 Nga

– Về chính trị: Đầu thế kỉ XX Nga vẫn là một nước quân chủ chuyên chế, đứng đầu là Nga hoàng Nicôlai II

+ Nga hoàng đã đẩy nhân dân Nga vào cuộc chiến tranh đế quốc, gây nên hậu quả kinh tế xã hội nghiêm trọng.

-Về kinh tế: lạc hậu, kiệt quệ vì chiến tranh, nạn đói xảy ra ở nhiều nơi, công nghiệp, nông nghiệp đình đốn

– Xã hội: Nhân dân Nga và các dân tộc thuộc Nga bần cùng, đói khổ

+ Phong trào đấu tranh chống Nga Hoàng diễn ra mạnh mẽ.

-> Nước Nga tiến sát tới một cuộc cách mạng.

b. Diễn biến

+ CM tháng hai:

Ngày 23/2/1917 cách mạng bùng nổ bằng cuộc biểu tình của 9 vạn nữ công nhân Pê-tơ-rô-gơ-rát.

– 27/2/1917 Phong trào nhanh chóng chuyển từ tổng bãi công chính trị sang khởi nghĩa vũ trang.

-Lãnh đạo là Đảng Bôn-sê-vích

-Lực lượng tham gia là công nhân, binh lính, nông dân

– Kết quả:

• Chế độ quân chủ chuyên chế Nga hoàng bị lật đổ.
• Xô viết đại biểu công nhân và binh lính được thành lập (tháng 3/1917 toàn nước Nga có 555 Xô viết)

(- Tháng 2.1917 nhân dân Nga làm cách mạng lật đổ hoàn toàn chế độ Nga Hoàng => Nga trở thành nước Cộng hòa.)

– Sau cách mạng tháng Hai Nga tồn tại hai chính quyền: Chính phủ TS lâm thời >< Xô viết (đại biểu công – nông và binh lính).

-Tính chất: Cách mạng tháng 2/1917 ở Nga là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.

+CM tháng Mười Nga:

• Tháng 4.1917 LêNin thông qua luận cương tháng Tư chủ trương chuyển CMDCTS sang CMXHCN.
• Đêm 24/10/1917 bắt đầu khởi nghĩa.
• Đêm 25.10 (7.11) quân khởi nghĩa chiếm Cung điện Mùa Đông, chính phủ TS lâm thời bị bắt => Cách mạng thắng lợi.
• -Ngày 3/11/1918 chính quyền Xô viết giành thắng lợi trên khắp nước Nga rộng lớn.

-Tính chất: Cách mạng tháng Mười mang tính chất của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa

c. Kết quả-ý nghĩa lịch sử:

– Với nước Nga.

• Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến, tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân lao động
• Đưa công nhân và nông dân lên nắm chính quyền, xây dựng chủ nghĩa xã hội.(- Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi đã mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc Nga: Công nhân, nhân dân lao động được giải phóng đứng lên làm chủ đất nước.)

– Với thế giới:

• Làm thay đổi cục diện thế giới.
• Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới. Nước Nga xây dựng chủ nghĩa xã hội

4.2. Nước Nga xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa

a. Chính sách kinh tế mới.

– Hoàn cảnh lịch sử:

• Sau 7 năm chiến tranh liên miên, nền kinh tế quốc dân bị tàn phá nghiêm trọng.
• Tình hình chính trị không ổn định. Các lực lượng phản cách mạng điên cuồng chống phá gây bạo loạn ở nhiều nơi.
• Chính sách cộng sản thời chiến đã lạc hậu kìm hãm nền kinh tế, khiên nhân dân bất bình.

-> Nước Nga Xô viết lâm vào khủng hoảng

-> Tháng 3.1921 Đảng Bônsêvích thông qua Chính sách kinh tế mới (NEP).

– Nội dung:

• Nông nghiệp: Thay chế độ trưng thu lương thực bằng thuế lương thực.
• Công nghiệp:Tư nhân hóa những xí nghiệp dưới 20 công nhân., khuyến khích nước ngoài đầu tư, nhà nước nắm các ngành kinh tế chính.
• Thương nghiệp, tiền tệ: Tư nhân được tự do buôn bán, đẩy mạnh trao đổi giữa thành thị và nông thôn. Năm 1924 phát hành đồng Rúp.

-> Thực chất là chuyển nền kinh tế do nhà nước độc quyền sang nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần do nhà nước kiểm soát.

– Ý nghĩa.

• Chính sách kinh tế mới chuyển nền kinh tế LX từ bao cấp sang => cơ chế thị trường.
• Thúc đẩy kinh tế quốc dân chuyển biến rõ rệt, giúp nhân dân Xô viết vượt qua khó khăn, hoàn thành khôi phục kinh tế.
• Chính sách kinh tế mới để lại nhiều kinh nghiệm cho các nước xã hội chủ nghĩa và các nước khác trên thế giới

b. Sự thành lập Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô Viết

• Nhằm liên minh các dân tộc trên lãnh thổ thành một khối thống nhất.
• Tháng 12.1922 Đại hội xô viét Liên bang tuyên bố thành lập Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết. Gồm 4 nước cộng hòa, đến năm 1940 có thêm 11 nước.

c. Xây dựng chế độ XHCN kế hoạch 5 năm

• Để xây dựng đất nước nhiệm vụ trọng tâm của LX là Công nghiệp hóa đất nước.
• Nhiệm vụ là ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp chế tạo máy, năng lượng, quốc phòng.
• Kế hoach 5 năm lần thứ nhất(1928-1932) và lần thứ 2 (1933 – 1937) đạt được những thành tựu:

+ Công nghiệp chiếm 77.4% tổng sản phẩm QD

+ Nông nghiệp: 93% nông hộ với trên 90% diện tích được tập thể hóa.

+ Văn hóa GD: Thanh toán xong nạn mù chữ

+ Xã hội: Xóa bỏ bóc lột, XH chí có 3 giai cấp công, nông, trí thức.

• • Trong công cuộc xây dựng CNXH tuy còn một số hạn chế song vẫn đạt được nhiều thành tựu to lớn.
  • Từ năm 1937 Liên Xô tiếp tục thực hiện kế hoạch 5 năm lần ba, sang tháng 6/1941 Đức tấn công Liên Xô, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội bị gián đoạn.