Bài 32: Cách mạng công nghiệp ở Châu Âu

Chương 2: Các nước Âu – Mỹ ( từ đầu thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX)

Bài 32: CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP Ở CHÂU ÂU

MỤC TIÊU BÀI HỌC

Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được:

1. Kiến thức

 – Nắm được các mốc thời gian và thành tựu chủ yếu của cuộc Cách mạng công nghiệp ở các nước Anh, Pháp. Đức.

– Nắm được hệ quả của Cách mạng công nghiệp về kinh tế, xã hội và ý nghĩa của nó đối với sự phát triển của Chủ nghĩa tư bản.

– Hiểu được tác dụng của cuộc Cách mạng công nghiệp đối với việc xây dựng đất nước trong thời kỳ công nghiệp hoá hiện đại hoá hiện nay.

2. Tư tưởng, tình cảm

Cùng với việc nâng cao năng suất lao động, giai cấp tư sản bóc lột đối với công nhân ngày càng tinh vi và triệt để hơn. Đời sống của người lao động bị sa sút do đồng lương thấp kém. Mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản và giai cấp vô sản ngày càng thêm sâu sắc.

3. Kỹ năng

– Rèn luyện kỹ năng phân tích đánh giá bước phát triển của máy móc, tác động của Cách mạng công nghiệp đối với kinh tế xã hội.

– Kỹ năng khai thác tranh ảnh trong SGK.

NỘI DUNG BÀI HỌC

Giới thiệu bài mới :

   Cuối thế kỷ XVIII đến giữa thế kỷ XIX, ở các nước châu Âu đã có bước phát triển nhảy vọt trong lĩnh vực sản xuất. Đó là cuộc Cách mạng nhằm thực hiện cơ khí hoá nền sản xuất thay thế cho lao động thủ công. Vì thực chất đây là cuộc Cách mạng kỹ thuật nhằm tạo ra năng suất lao động cao hơn Chủ nghĩa tư bản, củng cố nền tảng của chế độ mới. Để nắm vững những thành tựu chủ yếu của Cách mạng công nghiệp ở các nước Anh, Pháp, Đức như thế nào? Hệ quả của cách mạng công nghiệp ra sao, chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài học hôm nay.

1. Cách mạng công nghiệp ở Anh

Sau khi lật đổ chế độ phong kiến, giai cấp tư sản lên nắm quyền đã tăng cường củng cố vị trí của mình bằng việc phát triển kinh tế cách mạng công nghiệp đã đáp ứng yêu cầu để tạo ra năng suất lao động cao hơn, khẳng định tính hơn hẳn của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa so với phương thức sản xuất phong kiến vốn đã lạc hậu.

Vì sao Cách mạng công nghiệp diễn ra đầu tiên ở Anh?

– Anh là nước đầu tiên tiến hành cách mạng công nghiệp:

+ Anh có những điều kiện chuẩn bị cho cách mạng công nghiệp diễn ra sớm hơn các nước khác: Cách mạng nổ ra sớm, chính quyền do giai cấp tư sản nắm.

     + Kinh tế tư bản chủ ngha phát triển mạnh, nhất là trong lĩnh vực công nghiệp.

     + Anh có hệ thống thuộc địa rộng lớn, tạo điều kiện cho giai cấp tư sản tích luỹ vốn đầu tư vào công nghiệp trong nước.

Những thành tự chủ yếu của Cách mạng công nghiệp Anh.

– Những phát minh về máy móc:

     + Năm 1764 Giêm Ha-gri-vơ sáng chế ra máy kéo sợi Gienni.

     + Năm 1769 Ác-crai-tơ chế tạo ra máy kéo sợi chạy bằng hơi nước.

     + Năm 1779 Crôm-tơn cải tiến máy kéo sợi tạo ra sản phẩm đẹp, bền hơn.

     + Năm 1785 Các-rai chế tạo máy dệt chạy bằng sức nước, năng suất tăng 40 lần.

     + Năm 1784 Giêm Oát phát minh ra máy hơi n­ước và đưa vào sử dụng.

Việc phát minh ra máy hơi nước và đưa vào sử dụng có ý nghĩa gì?

      + Nhờ có máy hơi nước mà các nhà máy có thể xây dựng ở những nơi thuận tiện (không phụ thuộc vào điều kiện địa lý như phải gần sông, suối và thời tiết).

    + Tốc độ sản xuất và năng suất lao động tăng lên rõ rệt, giảm sức lao động cơ bắp con người. Lao động chân tay dần được thay thế bằng lao động máy móc.

– Luyện kim: Năm 1735 phát minh ra phương pháp nấu than cốc luyện gang thép, năm 1784 lò luyện gang đầu tiên được xây dựng.

– Giao thông vận tải: Năm 1814 Xti-phen-xơn chế tạo thành công đầu máy xe lửa.

– Giữa thế kỷ XIX Anh trở thành công xưởng thế giới. 

2. Cách mạng công nghiệp ở Pháp, Đức

a) Pháp

 Từ những năm 30 của thế kỷ XIX  Cách mạng công nghiệp bắt đầu diễn ra và phát triển mạnh trong những năm 1850 – 1870.

– Tác động về kinh tế, xã hội:

     + Kinh tế Pháp vươn lên mạnh mẽ đứng thứ 2 Thế giới.

     + Bộ mặt Paris và các thành phố khác thay đổi rõ rệt.

b) Đức

– Cách mạng công nghiệp diễn ra vào những năm 40 của thế kỷ XIX với tốc độ nhanh đạt kỷ lục.

– Trong nông nghiệp: Máy móc cũng thâm nhập và được đưa vào sử dụng nhiều: Máy cày, bừa, máy giặt, sử dụng phân bón.

– Đặc điểm: Cách mạng công nghiệp ở Đức diễn ra với tốc độ phát triển nhanh, kỷ lục.

3. Hệ quả của cách mạng công nghiệp:

– Về kinh tế:

+ Nâng cao năng suất lao động làm ra khối lượng sản phẩm lớn cho xã hội.

+ Thay đổi bộ mặt các nước tư bản, nhiều trung tâm công nghiệp mới và thành thị đông dân ra đời.

– Về xã hội:

+ Hình thành 2 giai cấp mới là tư sản công nghiệp và vô sản  công nghiệp.

+ Tư sản công nghiệp nắm tư liệu sản xuất và quyền thống trị.

+ Vô sản công nghiệp làm thuê, đời sống cơ cực dẫn đến đấu tranh giữa vô sản với tư sản.