Bài 33: Hoàn Thành Cách Mạng Tư Sản Ở Châu Âu Và Mỹ Giữa Thế Kỷ XIX

Bài 33: HOÀN THÀNH CÁCH MẠNG TƯ SẢN Ở CHÂU ÂU VÀ MỸ GIỮA THẾ KỶ XIX

MỤC TIÊU BÀI HỌC

Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được:

1. Kiến thức

– Nắm được nguyên nhân, diễn biến, kết quả của cuộc đấu tranh thống nhất Đức, Italia và nội chiến ở Mỹ.

– Giải thích được tại sao cuộc đấu tranh thống nhất Đức, Italia và nội chiến ở Mỹ là cuộc cách mạng tư sản.

2. Tư tưởng, tình cảm, thái độ

Nhận thức đúng về vai trò của quần chúng nhân dân trong cuộc đấu tranh chống các thế lực phong kiến, bảo thủ, lạc hậu đòi quyền tự do dân chủ.

3. Kỹ năng

Rèn luyện cho HS kỹ năng phân tích, giải thích các sự kiện lịch sử qua đó khẳng định tính chất đó chính là những cuộc cách mạng tư sản diễn ra dưới các hình thức khác nhau.

NỘI DUNG BÀI HỌC

Lời giới thiệu: Trong các thập niên 50 – 60 của thế kỷ XIX nhiều cuộc cách mạng tư sản liên tục nổ ra dưới những hình thức khác nhau ờ Châu Âu và Bắc Mỹ đã khẳng định sự toàn thắng của phương thức sản xuất tư bản chú nghĩa, chấm dứt cuộc đấu tranh “Ai thắng ai” giữa thế lực phong kiến lạc hậu, bảo thủ với giai cấp tư sản đại diện cho lực lượng sản xuất tiến bộ. Để tìm hiểu nguyên nhân nào dẫn đến cuộc đấu tranh thống nhất Đức, Italia và nội chiến Mỹ? Diễn biến diễn ra như thế nào? Tính chất, ý nghĩa ra sao? Bài học hôm nay sẽ trả lời các câu hỏi nêu trên.

1. Cuộc đấu tranh thống nhất đất nước

Từ những năm 1848 – 1849 một cao trào Cách mạng tư sản lại diễn ra sôi nổi ở Châu Âu. Ở Pháp nhằm lật đổ bộ phận tư sản tài chính, thiết lập nền cộng hoà ,thứ 2, tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Ở Đức và Italia ngoài nhiệm vụ thủ tiêu quan hệ sản xuất phong kiến còn thực hiện nhiệm vụ thống nhất đất nước, mở đường cho chủ nghĩa tư bản đi lên.

– Tình hình nước Đức:

+ Giữa thế kỷ XIX kinh tế tư bản chủ nghĩa Đức phát triển nhanh chóng, Đức trở thành nước công nghiệp.

+ Phương thức kinh doanh theo lối tư bản đã xâm nhập vào các ngành kinh tế.

+ Nước Đức bị chia xẽ thành nhiều vương quốc nhỏ, cản trở sự phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ® đặt ra yêu cầu cần thống nhất đất nước.

– Đức tiến hành thống nhất bằng vũ lực “Từ trên xuống” thông qua các cuộc chiến tranh với các nước khác.

– Quá trình thống nhất Đức

+ Năm 1864 Bi-xmác tấn công Đan Mạch chiếm Hôn-xtai-nơ và Sơ-lê-xvích hai địa bàn chiến lược quan trọng ở Ban Tích và Bắc Hải.

+ Năm 1866 Bi-xmác gây chiến tranh với Ao, Đức thành lập một liên bang Bắc Đức.

– Năm 1870, 1871 Bi-xmác gây chiến với Pháp thu phục được các bang miền Nam hoàn toàn thống nhất đất nước.

– GV giải thích rõ: việc thống nhất nước Đức mang tính chất một cuộc Cách mạng tư sản tạo điều kiện cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh mẽ ở Đức.

2. Cuộc đấu tranh thống nhất Italia

– Tình hình Italia trước khi thống nhất:

+ Đất nước bị phân tán chia xẻ thành 7 vương quốc nhỏ, chịu sự thống nhất của đế quốc Ao.

+ Kinh tế lạc hậu, chậm phát triển, bị kìm hãm phát triển.

– Nhiệm vụ:

+ Đặt ra yêu cầu cấp bách là giải phóng dân tộc khỏi sự lệ thuộc vào Ao, xoá bỏ sự cản trở của các thế lực phong kiến.

+ Mở dường cho kinh tế phát triển theo hướng tư bản chủ nghĩa.

-> Trong đó nổi bật lên vai trò của vương quốc vẫn giữ được độc lập, nền quân chủ lập hiến của triều đại xa-voa đại diện cho quyền lợi của liên minh quý tộc tư sản hoá và đại tư sản, đã tạo điều kiện cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.

– Diễn biến: Nổi bật là vai trò của vương quốc Piêmôntê.

+ Tháng 4 – 1859 chiến tranh với Ao. Tháng 3 – 1860 các vương quốc miền Bắc sáp nhập vào Piêmôntê.

+ Tháng 4 – 1860 khởi nghĩa nhân dân ở đảo Xixilia cùng với đội quân “Ao đỏ” của Gia-ri-ban-đi thống nhất được miền Nam.

+ Năm 1866 liên minh với Phổ chống Ao giải phóng được Vênêxia.

+ Năm 1870 sau thất bại của Pháp trong cuộc chiến tranh với Phổ, thu hồi Rôma.

Ý nghĩa:

+ Mang tính chất một cuộc Cách mạng tư sản, lật đổ sự thống trị của đế quốc Ao và các thế lực phong kiến.

+ Mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.

3. Nội chiến ở Mỹ

– Tình hình Mỹ trước nội chiến:

+ Giữa thế kỷ XIX kinh tế Mỹ tồn tại hai con đường: Miền Bắc phát triển nền công nghiệp tư bản chủ nghĩa; miền Nam kinh tế đồn điền vào bóc lột nô lệ.

+ Nhờ điều kiện thuận lợi kinh tế phát triển nhanh chóng đặc biệt là ngành công nghiệp và cả nông nghiệp. Song chế độ nô lệ cản trở nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.

+ Mâu thuẫn giữa tư sản, trại chủ ở Miền Bắc với chủ nô ở Miền Nam ngày càng gay gắt.

– Nguyên nhân trực tiếp:

+ Lincôn đại diện Đảng Cộng hoà trúng cử Tổng thống đe doạ quyền lợi của chủ nô ở miền Nam.

+ 11 bang phản đối tách khỏi Liên bang thành lập Hiệp bang mới có chính phủ, Tổng thống riêng và chuẩn bị lực lượng chống lại Chính phủ Trung Ương.

– Diễn biến:

+ Ngày 12/4/1861 nội chiến bùng nổ – ưu thế về Hiệp Bang.

+ Ngày 01/1/1863 Lincôn còn ra sắc lệnh bãi bỏ chế độ nô lệ ® nông dân tham gia quân đội.

+ Ngày 09/04/1865 nội chiến kết thúc, thắng lợi thuộc về quân Liên bang.

– Ý nghĩa:

+ Là cuộc cách mạng tư sản lần thứ II ở Mỹ.

+ Xoá bỏ chế độ nô lệ ở miền Nam tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển.

+ Nền kinh tế Mỹ phát triển nhanh chóng sau nội chiến.