Truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy ( tiếp)

Truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy ( tiếp)

Phần Liên hệ:

1. Đọc bài thơ :

Mị Châu

Lông ngỗng rơi trắng đường chạy nạn

Những chiếc lông không tự biết giấu mình.

Nước mắt thành mặt trái của lòng tin

Tình yêu đến cùng đường cùng cái chết

Nhưng người đẹp dẫu rơi đầu vẫn đẹp

Tình yêu bị dối lừa vẫn nguyên vẹn tình yêu.

Giá như trên đời còn có một Mị Châu

Vừa say đắm yêu thương vừa luôn luôn cảnh giác

Không sơ hở, chẳng mắc lừa mẹo giặc

Một Mị Châu như ta vẫn hằng mơ.

Thì hẳn Mị Châu không sống đến bây giờ

Để chung thuỷ với tình yêu hai ngàn năm có lẻ

Như anh với em dẫu yêu nhau chung thuỷ

Đến bạc đầu bất quá chỉ trăm năm.

Nên chúng ta dù rất đỗi đau lòng

Vẫn không thể cứu Mị Châu khỏi chết

Lũ trai biển sẽ thay người nuôi tiếp

Giữa lòng mình viên ngọc của tình yêu.

Vẫn còn đây pho tượng đá cụt đầu

Bởi đầu cụt nên tượng càng rất sống

Cái đầu cụt gợi nhớ dòng máu nóng

Hai ngàn năm dưới đá vẫn tuôn trào.

Anh cũng như em muốn nhắc Mị Châu

Đời còn giặc xin đừng quên cảnh giác

Nhưng nhắc sao được hai ngàn năm trước

Nên em ơi ta đành tự nhắc mình.

(Anh Ngọc)

2. Về tình tiết Kim Quy giúp vua An Dương Vương trừ yêu quái phá thành, Lĩnh Nam chích quái chép như sau :

“Vua ra cửa Đông chờ đợi, chợt thấy một con rùa vàng từ phương Đông lại, nổi lên mặt nước, nói sõi tiếng người, tự xưng là sứ Thanh Giang, thông tỏ mọi việc trời đất, âm dương, quỷ thần. Vua mừng rỡ nói : – “Điều đó chính cụ già đã báo cho ta biết trước”. Bèn rước vào trong thành ngồi trên điện, hỏi vì sao xây thành không được. Rùa Vàng đáp : – “Cái tinh khí ở núi này là con vua đời trước, muốn báo thù cho nước, lại có con gà trống trắng sống ngàn năm, hoá thành yêu tinh ẩn ở núi Thất Diệu. Trong núi có ma, đó là hồn người nhạc công triều đại trước chôn ở đấy. Ở bên cạnh có một quán trọ cho khách vãng lai, chủ quán tên là Ngộ Không. Ngộ Không có một người con gái. Lại có một con gà vốn là dư khí của quỷ tinh, phàm có khách qua đường nghỉ đêm ở quán, quỷ tinh biến hoá muôn hình vạn trạng để làm hại. Vì thế người chết rất nhiều. Nay con gà trống trắng lại lấy con gái chủ quán. Nếu giết được con gà trống thì trấn áp được quỷ tinh. Quỷ tinh sẽ tụ âm khí thành yêu, hoá ra chim cú ngậm lá thư bay lên cây chiên đàn tâu cùng thượng đế xin phá thành. Thần sẽ xin bắn rơi lá thư, nhà vua tức tốc nhặt lấy, thành sẽ xây được”.

Rùa Vàng bèn bảo vua giả làm kẻ hành nhân nghỉ trọ ở quán, đặt rùa ở phía trên khung cửi. Thấy có khách tới, Ngộ Không bảo : – “Quán này có yêu tinh, đêm thường giết người. Hôm nay trời chưa tối, xin ngài đi mau, chớ nghỉ lại đây”. Vua cười, nói : – “Sống chết có mệnh, ma quỷ làm gì được, ta không sợ”. Bèn cứ nghỉ lại. Đến đêm quỷ ở ngoài vào, thét lớn : – “Kẻ nào đây sao chẳng mau mau mở cửa”. Rùa Vàng thét : – “Cứ đóng cửa thì mày làm gì ?”. Quỷ bèn biến hoá trăm hình vạn trạng, muôn kế nghìn phương để hòng doạ nạt, sau cùng cũng chẳng doạ nổi vua. Đến lúc gà gáy sáng, quỷ tinh chạy tản, Rùa Vàng cùng vua đuổi theo. Tới núi Thất Diệu, quỷ tinh thu hình biến mất. Vua bèn quay về quán. Sáng hôm sau, chủ quán sai người đến định liệm xác khách trọ để chôn. Thấy vua vẫn cười nói hớn hở, họ bèn cùng chạy tới lạy vua mà nói rằng : – “Ngài được thế, tất là thánh nhân. Vậy xin ban thuốc thần để cứu sinh dân”. Vua bảo : – “Nhà ngươi giết con gà trắng mà tế thần quỷ tinh sẽ tan hết”. Ngộ Không y lời đem gà trắng ra giết, người con gái lập tức quay ra chết. Vua bèn sai đào ở núi Thất Diệu lấy được nhiều nhạc khí cổ và xương cốt, mới đốt tán thành tro, đem đổ xuống dòng sông. Trời gần tối, vua và Rùa Vàng lên đến núi Việt Thường, thấy quỷ tinh đã biến thành chim cú sáu chân, ngậm lá thư bay lên cây chiên đàn. Rùa Vàng liền biến thành một con chuột đen theo sau, cắn vào chân cú, lá thư rơi xuống đất. Vua vội nhặt lấy lá thư đã bị nhấm rách quá nửa. Từ đó quỷ tinh bị diệt. Thành xây nửa tháng thì xong”([1]).

Chúng tôi cho rằng đây là một đoạn truyện thần kì có thể khá lí thú, nhưng người chép ban đầu có lẽ không nắm được đầy đủ nội dung, bỏ sót một số tình tiết, hoặc giả sửa chữa đôi nét nào đó của truyện, vì vậy, rất tiếc là sự phát triển của câu chuyện có chỗ khó hiểu, không được lôgíc.

Tạm lí giải câu chuyện trên như sau :

Nghe tin thần Kim Quy sẽ đến giúp, từ sáng vua An Dương Vương đã ra cửa Đông đón. Chợt từ biển Đông tiến vào một con Rùa Vàng. Vào đến nơi, rùa tự xưng : – “Ta là thần Kim Quy, là sứ giả Thanh Giang !”. Vua mừng rỡ đón về cung, hỏi : – “Xin cho biết vì sao thành hầu xây lên lại đổ ?”. Thần đáp : – “Đó là do âm hồn của một hoàng tử cốt báo thù việc nhà vua đã gồm thâu nước của y. Hoàng tử đã nhờ một con yêu tinh là Bạch Hùng Kê sống ngàn năm thành tinh, dùng núi Việt Thường làm sào huyện. Nó thường hoá thành chim cú sáu chân, miệng ngậm một đạo bùa, đạo bùa này có liên quan đến sinh mệnh của nó. Đạo bùa này mà vào tay ai thì nó sẽ chết ngay. Để giúp hoàng tử, nó bay lên cây chiên đàn cao tận trời gọi hung thần về làm đổ thành. Nó còn hay đi lại núi Thất Diệu. Ở đây có một con quỷ vốn là âm hồn một nhạc công thường biến hoá nhiều cách để hại khách qua lại. Yêu tinh và quỷ đã từng hãm hại rất nhiều người. Gần núi Thất Diệu lại có một cái quán, chủ quán tên là Ngộ Không. Ngộ Không tối tối thường không ở lại quán mà về nhà ở làng. Ngộ Không có một người con gái và một con gà trống trắng. Con gà này chính là một vía của Bạch Hùng Kê. Nó đã lén lút bắt cô gái làm vợ. Nếu giết được nó thì Bạch Hùng Kê sẽ yếu đi. Bấy giờ tôi sẽ tìm cách làm cho Bạch Hùng Kê phải nhả đạo bùa. Nhà vua phải nhanh tay nhặt lấy, phá tan đạo bùa thì nó sẽ chết. Bạch Hùng Kê mà chết thì thành sẽ xây xong”.

Nói đoạn, thần Kim Quy khuyên vua cải trang thành một khách bộ hành đến xin trọ ở quán Ngộ Không. Thần cùng đi với vua. Đến nơi thần giấu mình ở phía trên khung cửi. Thấy vua xin trọ, Ngộ Không nói : -“Quán này có quỷ, đêm thường hại người. Bây giờ hãy còn sớm, quý khách nên tìm trọ nơi khác, đừng nghỉ lại đây”. Vua cười đáp : -“Sống chết có số. Nếu số ta chưa đến lúc chết thì ta sợ gì ma quỷ”. Bèn cứ ở lại đóng chặt cửa. Đêm ấy vua nghe tiếng quỷ gọi cửa ầm ầm. Vua vẫn im lặng xem quỷ làm gì. Không vào được quỷ liền hoá hết phép này đến phép khác, nhưng vì có thần Kim Quy, cuối cùng vẫn không vào được. Cho đến gà gáy, quỷ đành rút lui. Thần Kim Quy cùng vua đuổi theo. Tới núi Thất Diệu chỗ một cái gò, quỷ liền biến mất.

Sau đó vua trở lại quán của Ngộ Không. Sáng ngày ra, Ngộ Không dẫn người nhà đến quán định để chôn xác người khách trọ hôm qua, nhưng y ngạc nhiên thấy vua vẫn còn sống, bèn sụp lạy và nói : -“Ngài hẳn là một vị Thánh. Xin ngài làm ơn ban cho phép thần để cứu sinh dân”. Vua bảo : -“Ngươi hãy về giết con gà trắng làm lễ cúng thần, quỷ sẽ hết”. Ngộ Không nghe lời, về bắt gà giết. Gà chết, đứa con gái của Ngộ Không cũng chết theo. Vua ra lệnh cho đào ở chỗ gò núi Thất Diệu, tìm được các nhạc khí và xương cốt, bèn cho đốt thành tro đổ xuống sông.

Chập tối hôm ấy, vua cùng thần Kim Quy lên núi Việt Thường. Lúc này yêu tinh đã biến thành chim cú sáu chân đang ngậm đạo bùa bay lên cây chiên đàn. Thần Kim Quy lập tức biến thành một con chuột đen bò ngay lên cây, thoắt chốc đã đuổi kịp cắn vào chân cú đang đậu ở cành. Cú đau quá há miệng đánh rơi đạo bùa xuống đất. Vua đã chờ sẵn, nhặt lấy huỷ ngay, yêu tinh liền bị diệt.

Từ đó yêu quái trừ xong, vua xây được thành([2]).

(Nguyễn Đổng Chi, Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, tập II, NXB Giáo dục, 2000)

([1]) Theo Lĩnh Nam chích quái.

([2]) Phần này có dựa theo Toan Ánh, Nếp cũ, hội hè đình đám, quyển Thượng.