Bài 33: Những ngôi sao xa xôi

Lượt xem ( 2024): 45

NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI (Trích)

(Lê Minh Khuê)

I. Tìm hiểu chung về văn bản

1. Tác giả – tác phẩm

a) Tác giả:

Lê Minh Khuê sinh năm 1949

– Quê: Tĩnh Gia – Thanh Hoá.

– Là Thanh niên xung phong trong kháng chiến chống Mĩ.

– Viết văn từ những năm 70.

Là cây bút truyện ngắn, ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế, sâu sắc đặc biệt là khi viết về phụ nữ.

b) Tác phẩm:

Những ngôi sao xa xôi là một trong những tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê.

* Xuất xứ: Viết năm 1971 – cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đang diễn ra ác liệt.

* Ngôi kể:

– Ngôi thứ nhất thông qua lời kể của nhân vật chính. Lựa chọn ngôi kể này, nhà văn đã tạo được thuận lợi để biểu hiện đời sống nội tâm với nhiều cảm xúc ấn tượng hồi tưởng của nhân vật làm hiện lên vẻ đẹp trong sáng hồn nhiên của những cô gái thanh niên xung phong.

* Tóm tắt truyện: (SGV 150 – 151 hoặc xem tại đây )

– Ba nữ thanh niên xung phong làm thành một tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn gồm ba cô gái rất trẻ: Định – Nho – Chị Thao (lớn tuổi hơn một chút).

– Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom – đo khối lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra – đánh dấu những vị trí bom chưa nổ và phá bom.

– Họ ở trong một cái hang dưới chân cao điểm – tách xa đơn vị, cuộc sống gian khổ khó khăn nhưng họ vẫn có những nét vui vẻ hồn nhiên của tuổi trẻ, mơ mộng, yêu thương, gắn bó trong tình đồng đội.

– Truyện tập trung miêu tả nhân vật Phương Định – nhân vật chính – cô gái giàu cảm xúc, mơ mộng, hồn nhiên luôn nhớ những kỉ niệm của tuổi thiếu nữ, gia đình, thành phố thân yêu.

– Phần cuối tập trung miêu tả hành động và tâm trạng của các nhân vật trong 1 lần phá bom – Nho bị thương và sự lo lắng chăm sóc của hai người.

II. Đọc – tìm hiểu truyện

1. Những nét tính cách chung của 3 cô gái TNXP trong tổ trinh sát mặt đường

– Hoàn cảnh sống, chiến đấu: bom đạn – nguy hiểm – ác liệt – gian khổ – khó khăn.

– Họ ở trên một cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn – nơi tập trung nhiều bom đạn – nguy hiểm – ác liệt.

+ Ở trong một cái hang dưới chân cao điểm.

+ Đường bị đánh lở loét màu đất đỏ trắng lẫn lộn.

+ Hai bên đường không có lá xanh – những thân cây bị tước khô cháy…

+ Một vài thùng xăng – ô tô méo mó han gỉ.

– Công việc:

+ Đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom

+ Đếm – phá bom chưa nổ.

+ Những công việc mạo hiểm với cái chết – khó khăn – gian khổ.

+ Luôn căng thẳng thần kinh.

+ Đòi hỏi sự dũng cảm và hết sức bình tĩnh.

– Chúng tôi bị bom vùi luôn.

– Khi bò trên cao điểm chỉ thấy hai con mắt lấp lánh cười: Hàm răng trắng khuôn mặt nhem nhuốc – “Những con quỉ mắt đen”.

– Chạy trên cao điểm cả ban ngày.

– Thần chết không thích đùa: nằm trong ruột quả bom.

– Đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay ầm ĩ.

– Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy trên những nền đất có nhiều quả bom chưa nổ.

– Thời tiết nóng bức: trên 30˚.

Xong việc thở phào, chạy về hang

Họ là những cô gái trẻ, dễ xúc cảm, hay mơ mộng.

– Dễ vui và cũng dễ trầm tư

– Thích làm đẹp cho cuộc sống của mình ngay ở trên chiến trường.

– Nho thích thêu thùa.

– Chị Thao chăm chép bài hát.

– Phương Định thích ngắm mình trong gương, ngồi bó gối mơ mộng rồi hát.

* Họ cũng có những nét cá tính riêng.

– Chị Thao lớn tuổi hơn một chút, làm tổ trưởng từng trải hơn – không dễ dàng hồn nhiên – ước mơ và dự tính về tương lai- có vẻ thiết thực hơn, nhưng cũng không thiếu những khao khát rung động của tuổi trẻ. Chị chiến đấu dũng cảm, bình tĩnh nhưng lại rất sợ khi nhìn thấy máu chảy.

– Quê hương của họ: Họ là những cô gái còn rất trẻ đến từ Hà Nội – là thanh niên xung phong.

+ Tinh thần trách nhiệm cao với nhiệm vụ.

+ Dũng cảm.

+ Tình đồng đội gắn bó.

2. Nét tính cách riêng của mỗi người.

Nhân vật Phương Định

Là một cô gái Hà Nội xung phong vào chiến trường.

– Từ một cô gái thành phố vào chiến trường

– Có một thời học sinh hồn nhiên, sống vô tư bên mẹ trong một căn buồng nhỏ ở thành phố yên tĩnh trong những ngày thanh bình trước chiến tranh ở thành phố của mình.

– Những kỉ niệm ấy luôn sống lại trong cô ngay giữa chiến trường dữ dội – nó vừa là niềm khao khát, vừa làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến trường.

+ Có những năm tháng tuổi thơ hồn nhiên – êm đềm bên mẹ.

+ Là một cô gái hồn nhiên hay mơ mộng, nhiều ước mơ, thích ca hát, khá xinh đẹp

Xem thêm: