Bài 10: Chế độ phong kiến ở Tây Âu

Chương VI: TÂY ÂU THỜI TRUNG ĐẠI

Bài 10: THỜI KỲ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN Ở TÂY ÂU

( Từ thế kỷ V đến thế kỷ XIV )

  Từ thế kỷ V, ở Tây Âu cũng đã dần hình thành các quốc gia phong kiến của người Giécman, quan hệ sản xuất phong kiến cũng dần được hình thành và củng cố phát triển, cùng với đó là sự xuất hiện các thành thị trung đại và thế kỷ XI – XII đã có vai trò hết sức to lớn đối với sự phát triển kinh tế xã hội châu Au thời trung đại. Để hiểu quá trình hình thành các vương quốc phong kiến tây Âu diễn ra như thế nào? Mối quan hệ các giai cấp trong xã hội ra sao? Nguyên nhân, hoạt động và vai trò của thành thị như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học để lý giải cho những câu hỏi nêu trên?

1.  Sự hình thành các vương quốc phong kiến ở Tây Au

– Trước hết GV gợi lại cho HS nhớ lại những kiến thức cơ bản của xã hội cổ đại phương Tây nhất là sự bành trướng và lớn mạnh của đế quốc Rôma. Sau đó GV nêu câu hỏi: Những biểu hiện sự khủng hoảng của đế quốc Rôma thế kỷ III?

– Thế kỷ III, đế quôc1 Rôma lâm vào khủng hoảng, nô lệ nổi dậy đấu tranh sản xuất sút kém, xã hội rối ren.

– Cuối thế kỉ V, đế quốc Rôma bị người Giecman xâm lược năm 476 đế quốc Rôma bị diệt vong, thời đại phong kiến châu Âu hình thành ở Châu Au.

– Những việc làm của người Giécman:

+ Thủ tiêu bộ máy Nhà nước cũ, thành lập nên nhiều vương quốc mới.

+ Chiếm ruộng đất của chủ nô Rôma cũ rồi chia cho nhau.

+ Từ bỏ các tôn giáo nguyên thuỷ của  mình và tiếp thu Kitô giáo, xây dựng nhà thờ và tìm cách chiếm ruộng đất của nông dân.

– Các giai cấp mới hình thành: lãnh chúa phong kiến, nông nô, quan hệ sản xuất phong kiến ở Châu Au bắt đầu hình thành

2. Xã hội phong kiến Tây Âu

  Đến giữa thế kỷ IX phần lớn đất đai đã được các quý tộc và nhà thờ chia nhau chiếm đoạt xong, những vùng đất đai rộng lớn đó đã nhanh chóng bị họ biến thành khu đất riêng của mình gọi là lãnh địa phong kiến. Lãnh địa chính là đơn vị hành chính kinh tế cơ bản trong thời kỳ phong kiến phân quyền ở Tây Âu.

-Giải thích khái niệm về lãnh địa bằng việc kết hợp khai thác tranh ảnh trong SGK “Lâu đài và thành quách kiên cố của lãnh chúa” hoặc với những tranh ảnh sưu tầm được. Lãnh địa là một khu đất rộng bao gồm đất của lãnh chúa và đất khẩu phần. Trong khu đất của lãnh chúa có những lâu đài, dinh thự, nhà thờ,  nhà kho, chuồng trại … có hào sâu, tường cao, tạo thành những pháo đài kiên cố. Đất khẩu phần ở xung quanh pháo đài được các lãnh chúa giao cho nông nô cầy cấy và thu tô thuế.

– Giữa thế kỷ IX các lãnh địa phong kiến Tây Âu ra đời, đây là đơn vị chính trị kinh tế cơ bản trong thời kỳ phong kiến phân quyền.

– Các giai cấp trong xã hội:

+ Nông nô là người sản xuất chính trong các lãnh địa. Họ bị gắn chặt và lệ thuộc vào các lãnh thổ.

+ Lãnh chúa có cuộc sống nhàn rỗi, xa hoa, sung sướng bằng việc bóc lột và sức lao động của nông nô.

– Lãnh địa là một cơ sở kinh doanh đóng kín, mang tính chất tự nhiên, tự cung, tự cấp, tự túc.

– Lãnh địa là một đơn vị chính trị độc lập có quân đội, toà án pháp luật riêng, chế độ thuế khoá riêng, tiền tệ riêng …

3. Sự xuất hiện thành thị trung đại

– Nguyên nhân thành thị ra đời:

+ Tây Au đã xuất hiện những tiền đề của nền kinh tế hàng hoá.

+ Thị trường buôn bán tự do.

+ Thủ công nghiệp diễn ra quá trình chuyên môn hoá.

– Thợ thủ công đến ngã ba đường, bến sông nơi có đông người qua lại lập xưởng sản xuất và buôn bán hình thành các thành thị.

– Vai trò thành thị:

+ Phá vỡ nền kinh tế tự nhiên tự cung tự cấp, tự túc, tạo điều kiện cho kinh tế hàng hoá phát triển.

+ Góp phần tích cực xoá bỏ chế độ phân quyền. Đặc biệt mang lại không khí tự do cho xã hội phong kiến Tây Âu.