Bài 31: Vai trò, đặc điểm của Công nghiệp, các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố công nghiệp

CHƯƠNG VIII: ĐỊA LÝ CÔNG NGHIỆP

BÀI 31: VAI TRÒ, ĐẶC ĐIỂM CỦA CÔNG NGHIỆP, CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CÔNG NGHIỆP

I- Vai trò và đặc điểm của công nghiệp

1- Vai trò:

Đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân vì:

– Tạo ra KL của cải vật chất to lớn

– Tạo ra tư liệu sản xuất thúc đẩy các ngành kinh tế phát triển

– Nâng cao trình độ văn minh của XH

– Chỉ tiêu để đánh giá trình độ phát triển của một nước

– Củng cố an ninh – quốc phòng

2- Đặc điểm:

a/ Gồm hai giai đoạn

– Giai đoạn 1: Tác động vào đối tượng lao động –> nguyên liệu

– Giai đoạn 2: Chế biến nguyên liệu tạo ra tư liệu sản xuất và vật phẩm tiêu dùng –> sử dụng máy móc

b/ Sản xuất công nghiệp có tính chất tập trung cao độ

c/ Sản xuất công nghiệp bao gồm nhiều ngành phức tạp, được phân công tỉ mỉ và có sự phối hợp giữa các ngành để tạo ra sản phẩm cuối cùng.

d/ Sản xuất công nghiệp chia thành hai nhóm chính

– Công nghiệp nặng (nhóm A)

– Công nghiệp nhẹ (nhóm B)

II- Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố công nghiệp

1- Vị trí địa lý

– Tự nhiên, kinh tế, chính trị: Lựa chọn các nhà máy, khu công nghiệp, khu chế xuất.

2- Nhân tố tự nhiên:

– Khoáng sản: Trữ lượng, chất lượng, chủng loại, phân bố chi phối quy mô cơ cấu tổ chức các xí nghiệp công nghiệp

– Khí hậu, nước: Phân bố công nghiệp, phát triển công nghiệp chế biến thực phẩm

– Đất, rừng, biển: Xây dựng xí nghiệp công nghiệp

3- Nhân tố kinh tế – xã hội:

– Dân cư, lao động: Lực lượng lao động, lực lượng tiêu thụ sản phẩm

–> ngành cần nhiều lao động phân bố ở khu vực đông dân

– Tiến bộ khoa học kỹ thuật: Quy trình công nghệ, sử dụng nguồn năng lượng, nguyên liệu mới –> ảnh hưởng phân bố xí nghiệp công nghiệp.

– Thị trường ( trong nước và ngoài nước): Lựa chọn vị trí các xí nghiệp, hướng chuyên môn hóa

– Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật: Đường giao thông, thông tin, điện nước

– Đường lối, chính sách: Ảnh hưởng quá trình công nghiệp hóa –> phân bố công nghiệp hợp lý, thúc đẩy công nghiệp phát triển.