3. Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm
3.1. Nguyên nhân thắng lợi
* Khách quan:
– Hồng quân Liên Xô và quân Đồng Minh đánh bại chủ nghĩa phát xít mà trực tiếp là phát xít Nhật đã tạo ra một thời cơ thuận lợi để nhân dân ta đứng lên giành chính quyền.
* Chủ quan:
– Dân tộc Việt Nam vốn có truyền thống yêu nước sâu sắc. Vì vậy, khi Đảng đứng ra kêu gọi và lãnh đạo kháng chiến chống giặc thì mọi người đã hăng hái hưởng ứng, tạo nên sức mạnh to lớn để chiến thắng kẻ thù.
– Do sự lãnh đạo đúng đắn, tài tình của Đảng và Bác Hồ: Động viên, giác ngộ và tổ chức được các tầng lớp nhân dân đoàn kết dưới sự lãnh đạo thống nhất của Đảng trong một mặt trận dân tộc thống nhất.
– Kết hợp tài tình giữa đấu tranh vũ trang với đấu tranh chính trị, đấu tranh du kích với khởi nghĩa từng phần ở nông thôn, tiến lên Tổng khởi nghĩa.
– Nắm bắt thời cơ kịp thời, từ đó đưa ra được những chỉ đạo chiến lược đúng đắn.
3.2. Ý nghĩa lịch sử.
* Đối với dân tộc.
– Cách mạng tháng Tám là một sự kiện vĩ đại trong lịch sử dân tộc. Nó đã đập tan xiềng xích nô lệ của Pháp – Nhật và lật nhào chế độ phong kiến.
– Đưa nước ta từ một nước thuộc địa trở thành một nước độc lập, đưa nhân dân ta từ thân phận nô lệ thành người làm chủ nước nhà, Đảng ta trở thành Đảng cầm quyền.
– Mở ra một kỉ nguyên mới trong lịch sử dân tộc – kỉ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
* Đối với quốc tế
– Là thắng lợi đầu tiên trong thời đại mới của dân tộc nhược tiểu trên con đường đấu tranh tự giải phóng mình khỏi ách đế quốc – thực dân.
– Cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc của các nước thuộc địa và nửa thuộc địa trên thế giới.
3.3. Bài học kinh nghiệm
Cách mạng tháng Tám thành công đã để lại nhiều bài học quý báu:
– Nắm vững ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kết hợp đúng đắn, sáng tạo nhiệm vụ dân tộc và dân chủ, trong đó nhiệm vụ dân tộc được đặt lên hàng đầu.
– Đánh giá đúng vị trí của các giai cấp, các tầng lớp nhân dân, khơi dậy tinh thần dân tộc, tập hợp và khai thác triệt để sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, cô lập và phân hoá cao độ kẻ thù để từng bước tiến lên đánh bại chúng.
– Nắm vững và vận dụng sáng tạo quan điểm cách mạng bạo lực và khởi nghĩa vũ trang, kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, chuẩn bị lâu dài về lực lượng và kịp thời nắm bắt thời cơ, tiến hành khởi nghĩa từng phần, tiến lên Tổng khởi nghĩa để giành thắng lợi hoàn toàn.
Câu hỏi và bài tập:
1. Trình bày nội dung và ý nghĩa của sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược cách mạng Việt Nam của Đảng trong cuộc vận động giải phóng dân tộc (1939 – 1945). [Đề thi TS ĐHSP Hà Nội 2 – 2000].
2. Trình bày khái quát cao trào kháng Nhật cứu nước từ tháng 3 đến tháng 8/ 1945. Cuộc tổng khởi nghĩa tháng Tám đã thành công như thế nào? [Đề thi TS DHDL Đông Đô 2000].
3. Phân tích bài học thời cơ của Cách mạng tháng tám – 1945. [Đề thi TS ĐHVH H. Nội 1999].
4. Nguyên nhân thắng lợi của cuộc Cách mạng tháng Tám 1945. [Đề TS ĐH Luật H.Nội 1999].
5. Phân tích ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của cách mạng tháng Tám 1945. [Đề thi TS ĐHQG Hà Nội – 2000].
6. Ý nghĩa lịch sử của cuộc Cách mạng tháng Tám 1945 của Việt Nam [Đề thi tuyển sinh ĐH Công Đoàn năm 1999].