Ôn tập Sử 11 – Bài 5: Châu Phi và Mĩ La Tinh

Hoàng Minh Thiện
Lượt xem ( 2024): 44

Bài 5: CHÂU PHI VÀ MĨ LA TINH (THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XX)

1. Châu Phi

* Các đế quốc xâm lược phân chia châu Phi:

– Từ giữa thế kỉ XIX thực dân châu Âu bắt đầu xâm lược châu Phi.

 – Những năm 70 – 80 của thế kỉ XIX các nước tư bản phương Tây đua nhau xâu xé châu Phi.

   + Anh chiếm: Nam Phi – Ai Cập, Đông Xu-đăng, một phần Đông Phi, Kênia, Xô-ma-li, Gam-bi-a.

   + Pháp chiếm: Tây Phi, Miền xích đạo Châu Phi.

   + Đức chiếm: Camơrun, Tôgô, Tây Nam Phi, Taclaria.

   + Bỉ: Công-gô.

    + Bồ Đào Nha: MoDamBích, Ănggola, và một phần Ghinê.

=> Đầu thế kỉ XX việc phân chia thuộc địa giữa các nước đế quốc ở Châu Phi căn bản đã hoàn thành.

* Các cuộc đấu tranh tiêu biểu của nhân dân Châu Phi.

Thời gianPhong trào đấu tranhKết quả
1830– Cuộc đấu tranh của áp-đen Ca-đê ở Angiêri thu hút đông đảo lực lượng tham gia.– Pháp mất nhiều thập niên mới chinh phục được nước này.
1879 – 1882– ở Ai Cập Atmet Arabi lãnh đạo phong trào “Ai Cập trẻ”.– Năm 1882 các đế quốc mới ngăn chặn được phong trào.
1882 – 1898– Mu-ha-met át-mét đã lãnh nhân dân Xu Đăng chống thực dân Anh.– Năm 1898 phong trào bị đàn áp đẫm máu -> thất bại.
1889– Nhân dân Ê-ti-ô-pi-a tiến hành kháng chiến chống thực dân Italia.– Ngày 01/3/1896 Italia thất bại, Êtiôpia giữ được độc lập cùng với Libêria là những nước châu Phi giữ được độc lập ở cuối thế kỉ XIX đến XX.

– Kết quả: Phong trào chống thực dân của nhân dân châu Phi hầu hết thất bại.

–  Do chênh lệch lực lượng, trình độ tổ chức thấp, bị thực dân đàn áp.

– Thể hiện tinh thần yêu nước, tạo tiền đề cho giai đoạn đầu thế kỉ XX.

2. Khu vực Mĩ La-tinh.

– Mĩ La-tinh bao gồm 1 phần Bắc Mĩ, Trung,Nam châu Mĩ và quần đảo của vùng Ca-ri-bê.

– Trước khi bị xâm lược Mĩ La-tinh là khu vực có lịch sử văn hoá lâu đời, giàu tài nguyên.

* Chế độ thực dân ở Mĩ La-tinh.

– Đầu thế kỉ XIX, đa số các nước Mĩ La – tinh đều là thuộc địa của Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha.

– Chủ nghĩa thực dân đã thiết lập chế độ thống trị phản động, dã man, tàn khốc.

    + Tàn sát, dồn đuổi cư dân bản địa, chiếm đất đai, lập đồn điền.

    + Đưa người châu Phi sang để khai thác tài nguyên.

=> Cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc diễn ra quyết liệt.

* Phong trào đấu tranh giành độc lập.

Thời gianTên nướcKết quả
(Cuối XVIII)– ở Haiti bùng nổ cuộc đấu tranh (1791).– Năm 1803 giành thắng lợi Haiti trở thành nước cộng hoà da đen đầu tiên ở Nam Phi. Cổ vũ phong trào đấu tranh ở Mĩ La-tinh.
20 năm đầu thế kỉ XX– Phong trào đấu tranh nổ ra sôi nổi quyết liệt các quốc gia độc lập ở Mĩ La-tinh lần lượt hình thành.– Các quốc gia độc lập ra đời

+ Mêhicô:1821

+ achentina: 1816

+ Urugoay: 1828

+ Paragoay: 1811

+ Braxin:1822

+ Pê-ru: 1821

+ Colômbia: 1830

+ Ecuađo: 1830

* Tình hình Mĩ La-tinh sau khi giành độc lập và chính sách bành trướng của Mĩ.

– Sau khi giành độc lập các nước Mĩ La-tinh có bước tiến bộ về kinh tế xã hội.

– Mĩ âm mưu biến Mĩ La-tinh thành “sân sau” để thiết lập nên thống trị độc quyền của Mĩ ở Mĩ La-tinh.

– Thủ đoạn thực hiện:

          + Đưa ra học thuyết “Châu Mĩ của người Mĩ”, thành lập tổ chức “Liên Mĩ”.

          + Gây chiến và hất cẳng Tây Ban Nha khỏi Mĩ La-tinh.

          + Thực hiện chính sách cái gậy lớn và ngoại giao đô la để khống chế Mĩ La-tinh.

=> Mĩ La-tinh trở thành thuộc địa kiểu mới của Mĩ.