Bài 16: THỜI BẮC THUỘC VÀ CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP DÂN TỘC (Tiếp theo)
Trải qua nhiều thế kỷ bị phong kiến phương bắc đô hộ từ 179 TCN đến 938 nhân dân ta không ngừng nổi dậy đấu tranh giành độc lập. Để hiểu được tính liên tục, rộng lớn tính chất quần chúng trong cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta trong thời kỳ bắc thuộc, chúng ta sẽ tìm hiểu bài 16.
1. Khái quát phong trào đấu tranh từ thế kỷ I đến đầu thế kỷ X.
| Thời gian | Tên cuộc khởi nghĩa | Địa bàn |
| 40 100, 137, 144 157 178, 190 248 542 687 722 776 – 791 819 – 820 905 938 | KN Hai Bà Trưng KN của ND Nhật Nam KN của ND Cửu Chân KN của ND Giao Chỉ KN Bà Triệu KN Lý Bí KN Lý Tự Thiên KN Mai Thúc Loan KN Phùng Hưng KN Dương Thanh KN Khúc Thừa Dụ KN Ngô Quyền | Hát Môn Quận Nhật Nam Quận Cửu Chân Quận Giao Chỉ |
– Trong suốt 1000 năm Bắc thuộc, dân Âu Lạc liên tiếp vùng dậy đấu tranh giành độc lập dân tộc.
– Các cuộc khởi nghĩa nổ ra liên tiếp, rộng lớn, nhiều cuộc khởi nghĩa có nhân dân cả 3 Quận tham gia.
– Kết quả: Nhiều cuộc khởi nghĩa đã thắng lợi lập được chính quyền tự chủ (Hai Bà Trưng, Lý Bí, Khúc Thừa Dụ)
– Ý nghĩa: thể hiện tinh thần yêu nước chống giặc ngoại xâm, ý chí tự chủ và tinh thần dân tộc của nhân dân Âu Lạc.
2. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu
| Cuộc khởi nghĩa | Thời gian | Kẻ thù | Địa bàn | Tóm tắt diễn biến | Ý nghĩa |
| Hai Bà Trưng | 3 – 40 | Nhà Đông Hán | Hát Môn, Mê Linh, Cổ Loa, Luy Lâu | – Tháng 3-40 Hai Bà Trưng phát cờ khởi nghĩa được nhân dân nhiệt liệt hưởng ứng chiếm được Cổ Loa buộc thái thú Tô Định trốn về TQ, KN thắng lợi, Trung Trắc lên làm vua xây dựng chính quyền tự chủ. – Năm 42 Nhà Hán đua hai vạn quân sang xâm lược. Hai Bà trung tổ chức kháng chiến anh dũng nhưng do chênh lệch về lực lượng, kháng chiến thất bại Hai Bà Trưng hy sinh. | – Mở đầu cho cuộc đấu tranh chống áp bức đô hộ của nhân dân Âu Lạc. – Khẳng định khả năng, vai trò của phụ nữ trong đấu tranh chống ngoại xâm. |
| Lí Bí | 542 | Nhà Lương | Long Biên Tô Lịch | – Năm 542 Lý Bí liên kết hào kiệt các châu thuộc miền Bắc khởi nghĩa. Lật đổ chế độ đô hộ. – Năm 544 Lý Bí lên ngôi lập nước Vạn Xuân. – Năm 542 Nhà Lương đem quân xâm lược, Lý Bí trao binh quyền cho Triệu Quang Phục tổ chức kháng chiến. ® Năm 550 thắng lợi. Triệu Quang phục lên ngôi vua. – Năm 571 Lý Phật Tử cướp ngôi. – Năm 603, nhà Tuỳ xâm lược, nước Vạn Xuân thất bại. | – Giành được độc lập tự chủ sau 500 năm đấu tranh bền bỉ. – Khẳng định được sự trưởng thành của ý thức dân tộc. ® Bước phát triển của phong trào đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta thời Bắc thuộc. |
| Khúc Thừa Dụ | 905 | Đường | Tống Bình | – Năm 905 Khúc Thừa Dụ được nhân dân ủng hộ đánh chiếm Tống Bình, giành quyền tự chủ (giành chức Tiết độ sứ). – Năm 907 Khúc Hạo xây dựng chính quyền độc lập tự chủ. | – Lật đổ đô hộ của nhà Đường, giành độc lập tự chủ. – Đánh dấu thắng lợi căn bản trong cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta thời Bắc thuộc. |
| Ngô Quyền | 938 | Nam Hán | Sông Bạch Đằng | – Năm 938 quân Nam Hán xâm lược nước ta, Ngô Quyền lãnh đạo nhân dân giết chết tên phản tặc Kiều Công Tiễn (cầu viện Nam Hán) và tổ chức đánh quân nam Hán trên sông Bạch Đằng, đập tan âm mưu xâm lược của nhà Nam Hán. | – Bảo vệ vững chắc nền độc lập tự chủ của đất nước. – Mở ra một thời đại mới thời đại độc lập tự chủ lâu dài cho dân tộc. – Kết thúc vĩnh viễn 1 nghìn năm đô hộ phong kiến của phương Bắc. |
