HSG Môn Sử 12: Đề thi số 16

Câu 1. Nêu chủ trương điều chỉnh chiến lược cách mạng thế giới được đề ra tại Đại hội lần thứ VII của Quốc tế Cộng sản (7 – 1935). Những chủ trương đó đã tác động đến tình hình Việt Nam trong những năm 1936 – 1939 như thế nào?

– Trước nguy cơ đe dọa của chủ nghĩa phát xít, Đại hội VII của Quốc tế Cộng sản đã xác định kẻ thù là chủ nghĩa phát xít và kêu gọi  thành lập Mặt trận nhân dân rộng rãi nhằm mục tiêu chống phát xít, chống chiến tranh.

– Đoàn đại biểu Đảng Cộng sản Đông Dương do Lê Hồng Phong dẫn đầu đã tham dự Đại hội lần thứ VII. Sau khi về nước, tháng 7 – 1936, ông đã chủ trì Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Đông Dương ở Thượng Hải (Trung Quốc)

– Dựa trên nghị quyết của Đại hội lần thứ VII và căn cứ tình hình cụ thể của Việt Nam, hội nghị  đã định ra đường lối và phương pháp đấu tranh mới làm bùng nổ phong trào dân chủ trong những năm 1936 – 1939 ở Việt Nam:

+ xác định nhiệm vụ trực tiếp trước mắt của cách mạng là đấu tranh chống chế độ phản động thuộc địa, chống phát xít, chống chiến tranh, đòi tự do, dân sinh, dân chủ, cơm áo, hòa bình

+ Xác định phương pháp đấu tranh: kết hợp đấu tranh công khai và bí mật, hợp pháp và bất hợp pháp

+ Chủ trương thành lập mặt trận thống nhất nhân dân phản đế Đông Dương (sau đổi tên là mặt trận dân chủ Đông Dương)

Câu 2. Bằng những sự kiện lịch sử trong thời kì tiền khởi nghĩa và trong thời gian tiến hành tổng khởi nghĩa tháng 8 – 1945, hãy chứng minh rằng Cách mạng tháng Tám đi từ khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa.

– Ngày 28 – 1 – 1941, Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng. Sau một thời gian chuẩn bị, Người chủ trì Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương tại Pác Bó (Cao  Bằng)… Hội nghị xác định hình thái của cuộc khởi ở nước ta là đi từ khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa và kết luận : chuẩn bị khởi nghĩa là nhiệm vụ trung tâm của toàn Đảng, toàn dân trong giai đoạn hiện tại.

– Một đặc điểm của cuộc khởi nghĩa vũ trang giành chính qu yền ở Việt Nam năm 1945 đã phát triển từ khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa.

a. Khởi nghĩa từng phần trong cao trào “Kháng Nhật, cứu nước” :

– Đầu 1945, Liên Xô đánh bại phát xít Đức, giải phóng các quốc gia ở Trung và Đông Âu. Ở châu Á – Thái Bình Dương, phát xít Nhật thất bại nặng nề. Ở Đông Dương, lực lượng Pháp theo phái Đờ Gôn chờ thời cơ phản công Nhật, mâu thuẫn Nhật – Pháp trở nên gay gắt.

– Tối 9 – 3 – 1945, Nhật đảo chính Pháp, Pháp đầu hàng. Nhật tuyên bố : “giúp các dân tộc Đông Dương xây dựng nền độc lập”, dựng Chính phủ bù nhìn Trần Trọng Kim, đưa Bảo Đại làm “Quốc trưởng”. Thực chất là độc chiếm Đông Dương, tăng cường vơ vét, bóc lột và đàn áp dã man những người cách mạng…

            – Trước tình đó, ngày 12 – 3 – 1945 Ban thường vụ Trung ương Đảng ra chỉ thị “Nhật – Pháp  bắn  nhau  và  hành  động  của  chúng  ta”,  chủ  trương  phát  động  cao  trào  “Kháng Nhật, cứu nước” làm tiền đề cho Tổng khởi nghĩa bao gồm nhiều hình thức…

– Cao trào Kháng Nhật, cứu nước đã diễn ra sôi nổi và phong phú về nội dung lẫn hình thức,  kết  hợp  và hỗ  trợ  lẫn  nhau,  trong  đó  nổi bật  lên là  chiến tranh du  kích  và  khởi nghĩa từng phần, lập chính quyền bộ phận :

+  Ở căn cứ  Cao  –  Bắc –  Lạng,  Việt Nam  Tuyên truyền giải phóng quân và Cứu  quốc quân cùng với quần chúng giải phóng hàng loạt các xã, châu, huyện.

+ Ở Bắc Kì khẩu hiệu “phá kho thóc, giải quyết nạn đói”, thu hút hàng triệu người tham gia..

+ Ở Quảng Ngãi, tù chính trị ở nhà lao Ba Tơ nổi dậy thành lập chính quyền cách mạng (11 –  3), lập đội du kích Ba Tơ…

+ Ở Nam Kì, phong trào Việt Minh hoạt động mạnh, nhất là ở Mĩ Tho và Hậu Giang.

+ Tháng 6 – 1945, khu giải phóng Việt Bắc được thành lập, Uỷ ban nhân dân cách mạng trong khu đã tổ chức thực hiện từng bước 10 chính sách lớn của Việt Minh… Nhiều căn

cứ địa cách mạng được tiếp tục thành lập ở nhiều địa phương. Phong trào phá kho thóc giải quyết nạn đói nổ ra sôi nổi…

=> Chính quyền cách mạng ra đời song song tồn tại với chính quyền địch là một bước nhảy vọt của cách mạng trong thời kì tiền khởi nghĩa, là dấu hiệu báo trước ngày toàn quốc vũ trang khởi nghĩa đang đến gần…

b) Phát triển thành Tổng khởi nghĩa :

– Phát xít Nhật, kẻ thù duy nhất của nhân dân ta đã đầu hàng Liên Xô và phe Đồng minh vô điều kiện, sau khi một triệu quân Quan Đông của chúng đã tan rã trước sự tấn công của quân đội Liên Xô… Quân Nhật ở Đông Dương và bọn tay sai hoang mang, tan rã đến cực điểm. Chính quyền bù nhìn Trần Trọng Kim không còn chỗ dựa cũng tan rã.

–  “Cao  trào  Kháng Nhật,  cứu  nước”  đã  phát  triển  rộng  rãi  đưa  hàng  chục  triệu  quần chúng đông đảo cả nông thôn và đô thị tiến lên trận tuyến, sục sôi không khí khởi nghĩa trong cả nước, sẵn sàng chuyển sang tổng khởi nghĩa…

– Đảng Cộng sản Đông Dương, từ trung ương đến tổ chức cơ sở đã quyết tâm lãnh quần chúng đứng dậy giành chính quyền làm chủ. Hội nghị toàn quốc của Đảng và Quốc dân đại hội  họp  ở Tân Trào  (8  –  1945)  đã quyết định phát động tổng  khởi  nghĩa trong  cả nước, giành lấy chính quyền trước khi quân Đồng minh vào nước ta…

– Ngày 16 – 8 – 1945, Đại hội quốc dân cũng họp ở Tân Trào đã nhất trí tán thành quyết định tổng khởi nghĩa, thông qua 10 chính sách của Việt Minh, lập  Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam…

– Ngày 19 – 8 – 1945, nhân dân ở thủ đô Hà Nội khởi nghĩa giành chính quyền; ngày 23 – 8 – 1945, giành chính quyền ở Huế và đến ngày 25 – 8 – 1945 thành lũy cuối cùng của chế độ thực dân ở Sài Gòn bị sụp đổ… Đến ngày 28 – 8, cuộc khởi nghĩa đã giành được thắng lợi trên cả nước…. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám có ý nghĩa lần đầu tiên trong lịch sử dân tộc, chính quyền cả nước thực sự thuộc về nhân dân…

– Ngày 2 – 9 – 1945, tại quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ  lâm  thời đọc bản  Tuyên  ngôn  Độc  lập,  khai  sinh  nước  Việt  Nam  Dân chủ  Cộng hòa…