Câu 81: Các thời kỳ lịch sử sau chiến tranh thế giới 2

Câu 81. Lịch sử thế giới từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nay được phân kì như thế nào ? Hãy nêu rõ nội dung của từng giai đoạn cụ thể.

(Đề thi HSG cấp THPT, Hà Nội, năm 2006)

Hướng dẫn làm bài

a. Có thể phân kì lịch sử thế giới từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nay như sau :

Chia làm 3 giai đoạn : từ năm 1945 đến nửa đầu những năm 70 ; nửa đầu những năm 70 đến năm 1991 và sau năm 1991 đến nay.

b. Nội dung của từng giai đoạn cụ thể :

+ Giai đoạn 1. Từ năm 1945 đến nửa đầu những năm 70 :

§ Trật tự hai cực Ianta được xác lập do Liên Xô và Mĩ đứng đầu mỗi cực :

§ Chủ nghĩa xã hội trở thành một hệ thống thế giới. Trong nhiều thập kỉ, với lực lượng hùng hậu về chính trị, kinh tế, quân sự…, hệ thống xã hội chủ nghĩa là nhân tố hàng đầu có ý nghĩa quyết định đối với chiều hướng phát triển của thế giới.

§ Mĩ vươn lên đứng đầu phe tư bản chủ nghĩa và theo đuổi mưu đồ bá chủ thế giới. Nền kinh tế các nước tư bản tăng trưởng liên tục, đạt nhiều thành tựu to lớn, tiêu biểu là Nhật Bản và Cộng hoà liên bang Đức. Xuất hiện 3 trung tâm tài chính.

§ Cao trào giải phóng dân tộc dâng cao mạnh mẽ ở châu á, châu Phi và Mĩ Latinh. Hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân sụp đổ hoàn toàn…

§ Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật, khởi đầu từ Mĩ, lan nhanh ra toàn thế giới, đưa lại những tiến bộ phi thường. Việc khai thác và áp dụng các tiến bộ của khoa học – kĩ thuật như thế nào là một nhân tố có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển và giàu mạnh của một quốc gia…

+ Giai đoạn 2. Từ nửa sau những năm 70 đến 1991 :

§ Thời kì sụp đổ của trật tự 2 cực.

§ Chủ nghĩa xã hội khủng hoảng trầm trọng rồi sụp đổ.

§ Một số nước thuộc thế giới thứ ba cũng lâm vào khủng hoảng.

§ Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật phát triển sang một giai đoạn mới.

+ Giai đoạn 3. Từ sau 1991 đến nay :

§ Tiếp diễn cuộc đấu tranh nhằm 4 mục tiêu : Hoà bình, độc lập, dân chủ và tiến bộ xã hội.

§ Xu thế chung mà các quốc gia mong muốn là đa cực, đa trung tâm. Các quốc gia đang ra sức vươn lên để có được một vị thế có lợi nhất trong trật tự thế giới mới đa cực đang hình thành.

§ Các nước điều chỉnh chiến lược phát triển, tập trung vào phát triển sản xuất, tăng trưởng kinh tế và mở rộng hợp tác…

§ Toàn cầu hóa đã trở thành một xu thế mạnh mẽ. Các dân tộc đang đứng trước những thời cơ lớn và cả những nguy cơ gay gắt.

§ Nhiều khu vực lại bùng nổ nội chiến, xung đột quân sự. Nguy cơ của chủ nghĩa li khai, chủ nghĩa khủng bố… Những học thuyết đơn phương, phớt lờ Liên hợp quốc, đòn đánh phủ đầu, tấn công trước của Mĩ là những nhân tố gây mất ổn định…