Câu 77: Thế nào là “khoa học đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp” ?

Câu 77. Hãy giải thích thế nào là “khoa học đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp”. Trình bày những thành tựu của cuộc cách mạng khoa học – công nghệ trong nửa sau thế kỷ XX.

Hướng dẫn làm bài.

a) Thế nào là khoa học đã trở thành lược lượng sản xuất trực tiếp ?

– Đặc điểm lớn nhất của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật ngày nay là khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp.

– Mọi phát minh kĩ thuật, công nghệ đều bắt nguồn từ nghiên cứu khoa học. Khoa học gắn liền với kĩ thuật, khOa học đi trước mở đường cho kĩ thuật. Đến lược mình, kĩ thuật lại đi trước mở đường cho sản xuất.

– Quá trình đó là : khoa học – kĩ thuật, công nghệ – sản xuất. Đây là một khác biệt so với cuộc cách mạng công nghiệp thế kỉ XVIII.

– Thời gian từ phát minh khoa học đến ứng dụng vào sản xuât ngày càng được rút ngắn, như : máy ảnh (1727 – 1839), điện thoại (1820 – 1876), nguyên tử (1939 – 1945), laze (1960 – 1962), …

– Như vậy, khoa học đã tham gia trực tiếp vào sản xuất, trở thành nguồn gốc chính của những tiến bộ kĩ thuật và công nghệ. Hiệu quả kinh tế ngày càng cao của công tác nghiên cứu khoa học. Đầu tư vào khoa học cho lãi cao hơn so với đầu tư vào các ngành khác.

b) Thành tựu nổi bật :

– Trong lĩnh vực khoa học cơ bản, loài người đã đạt được những thành tựu hết sức to lớn, những bước nhảy vọt chưa từng thấy trong các ngành Toán học, Vật lí học, Hóa học, Sinh học … Sự kiện gây chấn động lớn trong dư luận thế giới là vào tháng 3 – 1945, các nhà khoa học đã tạo ra một con cường bằng phương pháp sinh sản vô tính, đặt tên là cừu Đôli. Tháng 6 – 2000, các nhà khoa học công bố Bản đồ gen người mới được giả mã hoàn chỉnh.

– Trong lĩnh vực công nghệ, đã có những phát minh quan trọng :

§ Công cụ sản xuất mới : máy tính điện tử, máy tự động, hệ thống máy tự động, rôbốt,…

§ Những nguồn năng lượng mới : năng lượng mặt trời, năng lượng nguyên tử,…

§ Những vật liệu mới : chất pôlime, các loại vật liệu siêu sạch, siêu bền, siêu cứng,…

§ Công nghệ sinh học với những đột phá phi thường trong công nghệ di truyền, công nghệ tế bào,… dẫn tới cuộc “cách mạng xanh” trong nông nghiệp với những giống lúa mới có năng suất cao, thân cây chịu bệnh tốt.

§ Những tiến bộ thần kì trong thông tin liên lạc, giao thông vận tải : cáp sợi thuỷ tinh quang dẫn, máy bay siêu âm khổng lồ,… ; chinh phục vũ trụ : vệ tinh nhân tạo, tàu vũ trụ,…

§ Trong những thập niên gần đay, Công nghệ thông tin đã phát triển mạnh mẽ như một sự bùng nổ trên phạm vi toàn cầu, hình thành mạng thông tin máy tính toàn cầu (Internet),… Nền văn minh nhân loại đã sang một chương mới – Văn minh thông tin.

* Theo anh/chị, vai trò của cách mạng khoa học kĩ thuật trong cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền kinh tế nước ta hiện nay quan trọng như thế nào ? Vì sao ?

§ Thực tế sự tiến bộ của nền kinh tế Mĩ, Nhật và nhiều nước trên thế giới từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nay đã chứng tỏ vị trí quan trọng của khoa học kĩ thuật. Trong công cuộc hiện đại hoá ở Việt Nam hiện nay muốn thành công thì vai trò của khoa học kĩ thuật là cực kì quan trọng có ý nghĩa quyết định.

§ Cách mạng khoa học – kĩ thuật được coi là có vị trí then chốt trong quá trình cải biến từ một nước có nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu đi tới một nước công – nông nghiệp hiện đại. Mọi cố gắng về các mặt phát triển sự nghiệp giáo dục, đào tạo, xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật, động viên các tiềm năng về vốn, lao động, phát triển kinh tế đối ngoại… cũng nhằm mục tiêu thúc đẩy nhanh Cách mạng này.