Ôn thi TN – Địa lí VN- Chủ đề 1: Địa Lí Tự Nhiên
BÀI 2: ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA TỰ NHIÊN
( Tiếp theo )
III- THIÊN NHIÊN NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA
1- Trình bày những biểu hiện cụ thể và nguyên nhân dẫn đến tính chất nhiệt đới ẩm của khí hậu nước ta.
a – Tính chất nhiệt đới:
+ Tổng lượng bức xạ lớn, cân bằng bức xạ quanh năm dương
+ Nhiệt độ trung bình năm cao trên 20 độ C (trừ vùng núi cao)
+ Nhiều nắng, tổng số giờ nắng 1400-3000 giờ, tổng nhiệt độ hoạt động 8000 độ C – 10.000 độ C.
* Nguyên nhân: Do vị trí nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến. Hàng năm, nước ta nhận được lượng bức xạ Mặt Trời lớn và ở mọi nơi trong năm đều có 2 lần mặt trời lên thiên đỉnh
b- Tính ẩm:
+ Độ ẩm không khí cao, trên 80%, cân bằng ẩm luôn dương
+ Lượng mưa cả nước lớn, trung bình năm 1500-2000mm/n (những nơi có sườn núi đón gió biển hoặc núi cao lượng mưa trung bình năm 3500-4000mm/n).
* Nguyên nhân: Nhờ tác động của biển Đông, cùng các khối khí qua biển, khi đến nước ta lại gặp các địa hình chắn gió và các nhiễu động của khí quyển gây mưa lớn
2. Trình bày hoạt động của gió mùa- Hệ quả của nó ở nước ta?
| Gió mùa mùa đông | Gió mùa mùa hạ | |
| Nguồn gốc | – Là các khối khí lạnh phương Bắc, từ áp cao Xibia di chuyển xuống | – Là cá khối khí nóng ẩm từ áp cao Bắc Ấn Độ Dương( đầu mùa) hoặc từ áp cao cận chí tuyến bán cầu Nam( giữa hoặc cuối mùa) lên |
| Thời gian hoạt động | – Từ tháng XI đến tháng IV năm sau | – Từ tháng V- X |
| Hướng gió | – Đông Bắc | -Tây Nam( Nam Bộ, Tây Nguyên), Đông Nam( Bắc Bộ) |
| Phạm vi hoạt động | – Ở miền Bắc, hầu như bị chặn lại ở dãy Bạch Mã | – Trên toàn quốc |
| Hệ quả | – Tạo nên một mùa đông lạnh, ít mưa ở miền Bắc. Nam Bộ và Tây Nguyên là mùa khô. Vùng ven biển Trung Bộ có mưa lớn | – Miền Bắc nóng ẩm, mưa nhiều. Nam Bộ và Tây Nguyên là mùa mưa. Ven biển Trung Bộ và phần nam của khu vực Tây Bắc ít mưa, đầu mùa có gió Lào khô nóng |
3. Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa biểu hiện qua các thành phần địa hình, sông ngòi, đất, sinh vật?
a. Địa hình:
+ Xâm thực mạnh ở miền đồi núi: Bề mặt địa hình bị cắt xẻ, đất bị xói mòn, rửa trôi nhiều nơi trơ sỏi đá, đất trượt đá lở. Vùng núi đá vôi có địa hình cacxtơ với các hang động suối cạn.
+ Bồi tụ nhanh ở ĐB hạ lưu: Rìa phía đông nam các đồng bằng châu thổ Sông Hồng và tây nam đồng bằng châu thổ Sông Cửu Long hàng năm vẫn lấn ra biển từ vài chục đến gần trăm mét.
b. Sông ngòi:
+ Mạng lưới sông ngòi dày đặc chỉ tính riêng các con sông có chiều dài trên 10km thì nước ta đã có 2360 con sông. Dọc bờ biển cứ 20km lại gặp một cửa sông.
+ Sông ngòi nhiều nước, giầu phù sa (tổng lượng nước 839 tỷ m3/năm) phù sa 200 triệu tấn.
+ Chế độ nước theo mùa, mùa lũ tương ứng mùa mưa, mùa cạn tương ứng mùa khô.
+ Chế độ nước sông diễn biến thất thường: Nước sông lúc cạn quá, lúc nước to quá. Trong mùa cạn vẫn có lúc nước sông lớn (khi mưa lớn)
=>Nguyên nhân dẫn đến sông ngòi có những đặc điểm trên do khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa đã thúc đẩy qúa trình đào xẻ địa hình, bóc mòn, rửa trôi.
c. Đất:
+ Quá trình Feralít là quá trình hình thành đất chủ yếu ở Việt Nam.
+ Đất dễ bị suy thoái: Là hệ quả của khí hậu nhiệt ẩm cao, mưa theo mùa, địa hình nhiều đồi núi.
d. Sinh vật:
+ Hệ sinh thái rừng nguyên sinh đặc trưng khí hậu nóng ẩm là rừng rậm nhiệt đới lá rộng thường xanh.
+ Trong giới sinh vật thành phần loài nhiệt đới chiếm ưu thế, gồm đa phần trong số loài động vật và tới 70% tổng số loài thực vật.
4. Ảnh hưởng của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa đến hoạt động SX và đời sống?
a- Ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp:
– Tạo điều kiện cho phát triển nền nông nghiệp lúa nước, tăng vụ, đa dạng hoá cây trồng, vật nuôi.
– Tính không ổn định của các yếu tố khí hậu và thời tiết gây khó khăn cho hoạt động canh tác, cơ cấu cây trồng, kế hoạch thời vụ, phòng trừ dịch bệnh… trong sản xuất nông nghiệp.
b- Ảnh hưởng đến các hoạt động sản xuất khác và đời sống.
– Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa tạo thuận lợi cho nước ta phát triển các ngành lâm nghiệp, thuỷ sản, giao thông vận tải, du lịch và đẩy mạnh các hoạt động khai thác xây dựng… nhất là vào mùa khô.
– Tuy nhiên, khó khăn, trở ngoại nhiều.
+ Các hoạt động giao thông vận tải, du lịch, công nghiệp khai thác… chịu ảnh hưởng trực tiếp của sự phân mùa khí hậu, của chế độ nước sông.
+ Độ ẩm cao gây khó khăn cho việc bảo quản máy móc thiết bị, nông sản.
+ Các thiên tai như: bão, lũ lụt, hạn hán hàng năm, gây tổn thất rất lớn cho mọi ngành sản xuất, gây thiệt hại về người và tài sản của dân cư.
+ Các hiện tượng thời tiết bất thường như dông, lốc, mưa đá, sương muối, rét hại, khô nóng… cũng ảnh hưởng lớn đến sản xuất và đời sống nhân dân.
+ Môi trường thiên nhiên dễ bị suy thoái.
