Câu 53: Sự phát triển của các nước Tây Âu giai đoạn 1950 -2000

(Đề thi HSG cấp THPT, TP.HCM, năm 2010) 

 

Hướng dẫn làm bài.

1) Khái quát sự phát triển của các nước Tây Âu từ năm 1950 đến năm 2000 : 

 

a. Tây Âu từ 1950 đến năm 1973.

 

* Về đối nội.

 

– Kinh tế: 

 

 Trong những năm 1950 – 1970, kinh tế Tây Âu phát triển nhanh chóng… Cộng hòa Liên bang Đức là cường quốc công nghiệp đứng thứ ba, Anh đứng thứ tư và Pháp đứng thứ năm trong thế giới tư bản. 

 

 Quá trình liên kết khu vực ở Tây Âu ngày càng diễn ra mạnh mẽ với sự hình thành Cộng đồng kinh tế châu Âu (EEC – 1957), sau trở thành Cộng đồng châu Âu (EC – 1967). 

 

 Từ đầu thập kỉ 70 trở đi, Tây Âu đã trở thành một trong ba trung tâm kinh tế – tài chính lớn của thế giới với trình độ khoa học – kĩ thuật cao… 

 

– Chính trị : Trong những năm 1950 – 1973: là giai đoạn phát triển của nền dân chủ tư sản ở Tây Âu, đồng thời có nhiều biến động chính trị (Pháp: từ năm 1946 đến năm 1958 có 25 lần thay đổi nội các) 

 

* Về đối ngoại.

 

– Trong khuôn khổ của Chiến tranh lạnh và trật tự hai cực Ianta, nhiều nước tư bản Tây Âu một mặt vẫn tiếp tục chính sách liên minh chặt chẽ với Mĩ, mặt khác cố gắng đa phương hóa quan hệ đối ngoại. 

 

  + Chính phủ Anh: ủng hộ cuộc chiến tranh xâm lược của Mĩ ở Việt Nam, ủng hộ Ixraen chống Ả Rập, Cộng hoà liên bang Đức gia nhập NATO (5 – 1955)… 

 

  + Pháp: phản đối trang bị vũ khí hạt nhân cho Cộng hoà liên bang Đức, phát triển quan hệ với Liên Xô và các nước chủ nghĩa xã hội khác, rút khỏi Bộ chỉ huy NATO và buộc Mĩ rút các căn cứ quân sự… ra khỏi đất Pháp. 

 

 + Thụy Điển, Phần Lan đều phản đối cuộc chiến tranh của Mĩ ở Việt Nam. 

 

– Trong những năm 1950 – 1973: Chủ nghĩa thực dân cũ của Anh, Pháp, Hà Lan, Bồ Đào Nha… cũng sụp đổ trên phạm vi toàn thế giới. 

 

b. Tây Âu từ năm 1973 đến năm 1991: 

 

* Đối nội.

 

– Kinh tế: Trở thành 1 trong 3 trung tâm kinh tế – tài chính thế giới…Gặp không ít khó khăn do cuộc khủng hoảng năng lượng thế giới -> suy thoái và không ổn định (tăng trưởng kinh tế giảm, lạm phát thất nghiệp tăng), chịu sự cạnh tranh quyết liệt từ Mĩ, Nhật, các nước NICs. Quá trình nhất thể hóa Tây Âu gặp nhiều khó khăn. 

 

– Về chính trị – xã hội: Tình trạng phân hóa giàu nghèo ngày càng lớn, tệ nạn xã hội thường xuyên xảy ra… 

 

* Đối ngoại : 

 

 Tháng 12 – 1972: hai nước Đức kí Hiệp định về những cơ sở quan hệ giữa hai nước Đức làm quan hệ hai nước hòa dịu.. 

 

 Năm 1975, các nước Tây Âu tham gia Định ước Henxinki về an ninh và hợp tác châu Âu. 

 

 Năm 1989, “Bức tường Béclin” bị xóa bỏ và nước Đức thống nhất (3 – 10 – 1990). 

 

 Trong năm 1991, 12 nước thành viên EC đã kí Hiệp ước Max trích đánh dấu bước chuyển từ Cộng đồng châu Âu (EC) sang Liên minh châu Âu (EU). 

 

c. Tây Âu từ năm 1991 đến năm 2000. 

 

– Về kinh tế : Từ năm 1994, phục hồi và phát triển trở lại, Tây Âu vẫn là một trong ba trung tâm kinh tế – tài chính lớn nhất thế giới (GNP chiếm 1/3 tổng sản phẩm công nghiệp thế giới tư bản)… 

 

– Về chính trị : 

 

+ Cơ bản là ổn định. Nếu như Anh vẫn duy trì liên minh chặt chẽ với Mĩ thì Pháp và Đức đã trở thành những đối trọng đáng chú ý với Mĩ trong nhiều vấn đề quốc tế quan trọng. 

 

+ Mở rộng quan hệ với các nước đang phát triển ở Á, Phi, Mĩ Latinh, các nước thuộc Đông Âu và Liên Xô cũ. 

 

2. Vì sao nói Liên minh châu Âu là tổ chức liên kết khu vực lớn nhất thế giới ?

 

– Từ lúc mới thành lập (1957), EU chỉ có 6 nước thành viên…, đến năm 1995 đã phát triển thành 15 nước thành viên… Đến năm 2007, EU có 27 nước thành viên…

 

– EU ra đời không chỉ nhằm hợp tác giữa các nước thành viên trong lĩnh vực kinh tế – tiền tệ mà còn là liên minh chính trị (như xác định luật công dân châu Âu, chính sách đối ngoại – an ninh chung, Hiếp pháp chung…) Dự kiến Eu sẽ trở thành một liên bang, nhằm nhất thể hoá châu Âu về kinh tế, chính trị, từng bước đã có ngân hàng chung, sử dụng đồng tiền chung.

 

– Sau mấy thập niên phát triển, với số dân là 340 triệu người có trình độ khoa học – kĩ thuật cao, chiếm 1/3 tổng sản lượng công nghiệp trên thế giới, EU đã tạo một cộng đồng kinh tế và một thị trường chung hùng mạnh, đủ sức cạnh tranh về kinh tế, tài chính, thương mại với Mĩ và Nhật.

 

– Chính vì vậy sự ra đời và ngày càng phát triển mạnh mẽ như vậy nên Liên minh châu Âu là tổ chức liên kết khu vực lớn nhất thế giới, chiếm 1/4 GDP của thế giới.