Đề: “ Thơ hay là thơ giản dị, xúc động, ám ảnh. Để đạt được một lúc ba điều ấy đối với các thi sĩ vẫn là điều bí mật.
Hãy giải thích ý kiến trên của nhà thơ Trần Đăng Khoa và hãy làm rõ quan niệm thơ ca ấy qua phân tích đoạn thơ sau của nhà thơ Xuân Diệu
“ Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua,
…
Chẳng bao giờ, ôi ! chẳng bao giờ nữa…”
Gợi ý
I. MB: Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm
II. TB
1. Giải thích ý kiến về thơ của Trần Đăng Khoa.
Đâu là vẻ đẹp của thơ? Thế nào là thơ hay?Những câu hỏi đó không phải bao giờ cũng được trả lời một cách đầy đủ và cũng không dễ có sự thống nhất ở tất cả mọi người. Các nhà nghiên cứu, các nhà thơ tùy theo từng góc độ, họ có cách nhìn, cách lí giải riêng. Nhà thơ Trần Đăng Khoa, người làm thơ từ lúc còn bé, qua nhiều năm sáng tác đã đóng góp một ý kiến về thơ. Thế nào là thơ hay?
a. Thơ hay là thơ giản dị
– Cái cốt lõi của thơ ca không nằm ở sự chải chuốt ngôn ngữ mà nó đọng lại ở bề sâu cảm xúc.
– Giản dị không chỉ là một yêu cầu mà còn là một phẩm chất của thơ hay cần có. Cái giản dị của thơ có thể ví như duyên ngầm ở một cô gái đẹp, không cần trang sức quý giá, không cần trang điểm mà vẫn có sức thu hút.
– Giản dị theo quan điểm này là ở ngôn ngữ, hình ảnh, cách viết.
b. Thơ hay là thơ xúc động
– thơ là sự bộc lộ thế giới nội tâm sâu sắc ở người sáng tác và khi thi sĩ đã sống hết mình với những rung động, cảm xúc thì những vui buồn, âu lo, khát vọng… của người làm thơ mới động chạm đến trái tim của nhiều người, tiếng nói trữ tình trong thơ mới có thể trở thành nỗi lòng thầm kín của mọi người.
– Thơ hay là thơ có sức truyền cảm chân thành và mãnh liệt nhất.
c. Thơ hay là thơ ám ảnh
– Sự ám ảnh của thơ được tạo bởi những ấn tượng mạnh mẽ nhất mà hình thức và nội dung thơ đã để lại trong tâm hồn người đọc.
– Những ấn tượng, xúc cảm mãnh liệt của thơ hay không phải được tạo bởi cường độ của bão lũ, không phải ở những xúc động nhất thời. Thơ hay, sau khi đọc xong, người đọc vẫn day dứt khôn nguôi về tình đời, tình người mà thi sĩ băn khoăn, trăn trở và kí thác trong thơ mình.
2. Phân tích đoạn thơ
a. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm, đoạn trích:
– Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới.
-“ Vội vàng” là một thi phẩm rất XD, tác phẩm thơ có những cách tân táo bạo, độc đáo nhưng cách viết cũng rất giản dị.
– Nói rằng “Vội vàng” rất XD bởi bài thơ này đã thể hiện rất rõ hồn thơ XD: tha thiết rạo rực, băn khoăn (nhận xét của Hoài Thanh). Đoạn thơ trích từ “Vội vàng” là nỗi băn khoăn của thi nhân trước cuộc đời, nỗi băn khoăn trở thành một nỗi ám ảnh.
b. Nội dung phân tích
Phân tích đoạn thơ để cảm nhận được sự giản dị, xúc động và ám ảnh của thơ XD khi ông nói về mùa xuân, tuổi trẻ, tình yêu.
– Đoạn “Xuân đương tới…Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt…”
+ Lời thơ thật giản dị trong sự lí giải, cắt nghĩa và cả trong sự bộc lộ cảm xúc. Ngôn ngữ thơ rất gần với lời nói thường.
+ Giọng thơ như trách móc, hờn giận bộc lộ những băn khoăn da diết khi nghĩ về sự trôi chảy của thời gian, sự tuần hoàn của mùa xuân đất trời trong khi “tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại”, khi khát khao rất nhiều nhưng cuộc đời chẳng thỏa mãn được bao nhiêu.
+ Nghệ thuật đối lập trong thơ đã diễn tả một nỗi ám ảnh về thời gian (đối lập giữa sự hữu hạn của tuổi trẻ đời người và sự vô hạn của thời gian), một bi kịch của cái tôi rất đỗi xúc động (đối lập giữa khát vọng và thực tế: “lòng tôi rộng” > < “lượng trời cứ chật”).
– Đoạn còn lại
+ XD đã dựng nên một bức tranh thiên nhiên để nói lên nỗi lòng mình. Hình ảnh thiên nhiên với những tờ ngữ gợi âm thanh, sắc màu, hình ảnh của mùa xuân cũng đồng tâm trạng hờn giận, nuối tiếc của con người tuổi trẻ.
+ Lời than thầm nhưng da diết ở cuối đoạn thơ một lần nữa bộc lộ sự xúc động, nỗi ám ảnh về thời gian trong tâm hồn tuổi trẻ luôn ham yêu và khát sống.
III. KL: Đoạn thơ trong “vội vàng” đã đạt được một lúc 3 điều: giản dị, xúc động, ám ảnh. Theo Trần Đăng Khoa thơ đạt được 3 điều đó một lúc, đối với thi sĩ vẫn là điều bí mật. Qua đoạn thơ trên, người đọc dường như đã khám phá được đôi điều trong sự “bí mật” ấy. Làm thơ cốt là sự giải bày những buồn vui, khao khát một cách chân thành nhất. Vẻ đẹp của thơ không phải ở sự trang điểm lòe loẹt cho ngôn từ; thơ hay, thơ đẹp ở sự xúc động chân thành của tình cảm, ở nỗi day dứt, ám ảnh khuôn nguôi mà thơ ca để lại nơi người đọc khi nói về những vấn đề hàm chức nhiều ý nghĩa triết lí nhân sinh và đạt đến chiều sâu của giá trị nhân bản.
